top of page

 

 

Το νησί είναι στενά συνδεδεμένο με την ελληνική μυθολογία. Στην περιοχή «Νύφι» συναντάμε τη λατρεία των Νυμφών. Το πόσο συνδεδεμένο είναι το νησί με τη μυθολογία φαίνεται από τα δύο ασυνήθιστα γυναικεία ονόματα που ακούγονται συχνότατα. Δεν είναι άλλα από το «Καλή» και το «Αμέρσα», δύο  ονόματα που συνδέονται με τις Νύμφες της μυθολογίας μας. Το όνομα «Καλή» το έδιναν για να εξευμενίσουν τις νεράιδες και Νύμφες, ενώ το Αμέρσα είναι μικρή αλλοίωση των αρχαιοελληνικών Αμαρυσία και Αμαρσίας από τις Αμαρδυάδες νύμφες των δασών.

Ο άδοξος θάνατος του Θησέα από το χέρι του Λυκομήδη (μια κυρίαρχη μορφή της Σκυριανής μυθολογίας), σε έναν γκρεμό της Σκύρου ενώνει για άλλη μια φορά το νησί με τη μυθολογία. Συγκεκριμένα, όταν ο Θησέας ήταν πενήντα χρονών μαζί με τον φίλο του, Πειρίθοο, αποφάσισαν να παντρευτούν κόρες θεών. Έτσι, πήγαν στη Σπάρτη και άρπαξαν την όμορφη Ελένη. Έπειτα κατέβηκαν στον Κάτω Κόσμο για να κλέψουν την Περσεφόνη. Ο Άδης όμως τους ξεγέλασε και τους έβαλε στον θρόνο της Λήθης, απ’ όπου δεν μπορούσαν να σηκωθούν. Όταν ο Ηρακλής κατέβηκε στον Άδη, κατάφερε να ελευθερώσει τον Θησέα, όχι όμως και τον φίλο του.

 Μετά την απελευθέρωσή του επέστρεψε στην Αθήνα, βρήκε στον θρόνο του τον Μενεσθέα, απόγονο του Ερεχθέα και παλιό του πολιτικό αντίπαλο, οπότε αποφάσισε να αυτοεξοριστεί στη Σκύρο, όπου είχε κτήματα από τον πατέρα του, Αιγέα. Ο τότε βασιλιάς της Σκύρου, Λυκομήδης, που ο Θησέας τον πίστευε για φίλο του, τον έσπρωξε σ’ ένα γκρεμό από το Κάστρο και τον σκότωσε.

Από τότε η Σκύρος αποκαλούνταν από τους Αθηναίους « τόπος εξορίας». Η μεγαλύτερη ποινή τότε στην κλασική Αθήνα ήταν η εξορία από την πόλη. Έτσι, όποιος είχε κτήματα στη Σκύρο, οι δικαστές τον απάλλασσαν από την εξορία μιας και θεωρούσαν τη διαμονή του στο νησί το χειρότερο μαρτύριο.

     

 

 Δεν θα μπορούσαμε να μην αναφέρουμε τον Αχιλλέα, μια από τις πιο μεγάλες μορφές της ελληνικής μυθολογίας, που η μητέρα του, Θέτιδα, τον έκρυψε στο νησί, γιατί γνώριζε από πριν ότι ήταν γραφτό να σκοτωθεί, όταν έρθει η ώρα να φύγει για την Τροία. Εκείνη τον έντυσε με γυναικεία ρούχα και τον παρέδωσε για κορίτσι με το όνομα Πύρρα, γιατί ήταν ξανθός-πυρρός, στον βασιλιά της Σκύρου Λυκομήδη. Εκείνος, καθώς μεγάλωνε στην αυλή του, ερωτεύθηκε την κόρη του βασιλιά, Δηιδάμεια, από την οποία γεννήθηκε ο γιος του Πύρρος, γιατί και αυτός ήταν ξανθός σαν τον πατέρα του. Επειδή όμως η Τροία δεν έπεφτε χωρίς τον Αχιλλέα, ο πολυμήχανος Οδυσσέας εμφανίστηκε στην αυλή του παλατιού σαν έμπορος, πλην όμως δεν μπορούσε να τον ξεχωρίσει μέσα στις κόρες του βασιλιά και πονηρεύτηκε το γνωστό τέχνασμα. Έβαλε μέσα σε ένα πανέρι γυναικεία ρούχα και καλλυντικά, μέσα στα οποία έκρυψε ένα σπαθί και μια μικρή ασπίδα. Όπως ήταν φυσικό ο Αχιλλέας πήρε τα όπλα από το πανέρι και αφού πια αναγνωρίστηκε ότι ήταν άντρας, τον αρπάζει ο Οδυσσέας λέγοντάς του: «Βρε, Αχιλλέα, με το να κάθεσαι εσύ εδώ να ξαίνεις μαλλιά, ενώ εμείς χανόμαστε, καταδέχεσαι εσύ να γίνεις αφορμή να σβήσει το λαμπρό φως της ένδοξης φυλής των Ελλήνων, εσύ, ο οποίος κατάγεσαι από έναν εξέχοντα και λαμπρό πατέρα και που ξεχωρίζει ανάμεσα στους Έλληνες;». Αμέσως μετά φύγαν μαζί για την Τροία από ένα λιμάνι της Σκύρου, που γι’ αυτό, κατά την παράδοση λέγεται και σήμερα ακόμα Αχίλλι.

Ο Νεοπτόλεμος είναι το μυθικό πρόσωπο που έχει πολύ μεγάλη σχέση με τη Σκύρο, αφού είναι γιος του Αχιλλέα και της Σκυριανής Δηιδάμειας, κόρης του βασιλιά Λυκομήδη. Ο Όμηρος σ’ όλα τα ποιήματά του τον ονομάζει Νεοπτόλεμο, γιατί πήγε πολύ αργά στην Τροία, νεόφερτος στον πόλεμο.

Μετά τον θάνατο του Αχιλλέα πήγε πάλι ο Οδυσσέας να φέρει από τη Σκύρο τον Νεοπτόλεμο. Εκείνος, θυμωμένος με τον παππού του και τη μητέρα του που δεν του έδιναν την άδεια να πάει στην Τροία, έφυγε από το παλάτι και έβοσκε μοναχός του τα κοπάδια του. Όταν έφτασε ο Οδυσσέας στο νησί, έγινε η αναγνώριση. Γέννημα και θρέμμα της Σκύρου του λέει: « Εγώ γεννήθηκα στο νησί της θαλασσόβρεχτης Σκύρου και γυρίζω στο σπίτι μου. Ονομάζομαι Νεοπτόλεμος και είμαι γιος του Αχιλλέα. Όλα τώρα τα ξέρεις…» Στη συνέχεια με υπερηφάνεια εύχεται: « Μακάρι να δώσει ο Θεός να έρθει η μέρα να βγάλω το άχτι της ψυχής μου για να μάθουν οι Μυκήνες και η Σπάρτη ότι η Σκύρος είναι η μητέρα γενναίων ανδρών». Ο Νεοπτόλεμος είναι ένας από τους μεγάλους ήρωες του Τρωικού πολέμου, ο οποίος μπήκε μέσα στον Δούρειο Ίππο και σκότωσε τον βασιλιά της Τροίας, Πρίαμο.  

Ας ξεκινήσουμε με λίγη μυθολογία...

Ο Θησέας

Ο Οδυσσέας αναγνωρίζει τον Αχιλλέα

Ο Αχιλλέας

Ο Νεοπτόλεμος παίρνει τα όπλα του πατέρα του, Αχιλλέα

 

Σ’ εκείνο,  που είναι ασυναγώνιστοι οι Σκυριανοί, είναι η ενημέρωσή τους για τα ιστορικά της Σκύρου. Απόδειξη η παρακάτω διήγηση του Γέρο Μανώλη του Τσοπάνη, που όταν τον ρώτησαν πώς βρέθηκε ο Αχιλλέας στη Σκύρο, απάντησε:

«Ο Αχιλλέας, δε θυμάμαι τίνος παιδί ήτανε, κρυβόταν πάνω στο Κάστρο. Τότε όλα τα Αρχοντόπουλα ήταν στον πόλεμο. Θα ήταν και καμιά εκατοστή, μπορεί και παραπάνω, δεν ξέρω καλά. Τον Αχιλλέα τον έφερε η μάνα του στη Σκύρο και τον έντυσε κοριτσάκι, για να μην τον πάρουνε στον πόλεμο. Εκεί πάνω στο Κάστρο έπαιζε με τα άλλα κορίτσια του Βασιλιά. Τότε τέτοιον Άρχοντα είχαμε.

Οι άλλοι τον γυρέψανε. Μωρέ πού ‘ναι ο Αχιλλέας; Κάμανε Συμβούλιο όλοι οι Αξιωματικοί. Ποιος μπορεί να βρει τον Αχιλλέα; Κανείς, μιλιά. Τότε πετάχτηκε ένας. Εγώ θα τον βρω, μόνο να μου δώσετε διορία ένα χρόνο. Τώρα ποιος τα έλεγε, δε θυμάμαι, μια φορά ήταν μεγάλος και τρανός. Ντύθηκε έμπορος, πήρε ένα πανεράκι, έβαλε μέσα κλωστές, ψαλιδάκια, καρούλια, άλλα μπιχλιμπίδια, ένα μαχαιράκι και ένα κουμπουράκι, μπάρκαρε σ’ ένα καΐκι και να ‘σαι στη Σκύρο.

Πηγαίνει κατά το Κάστρο. Ήτανε σουρούπωμα. Τότε τα κορίτσια δεν τα αφήνανε να βγουν έξω όπως σήμερα. Ήτανε κλεισμένα στον αυλόγυρο.

Μπαίνει, που λέτε, μες στο σπίτι και έκανε πως πουλούσε την πραμάτια του. Τρέχουνε τα κορίτσια, ζυγώνει κι ο Αχιλλέας και πιάνει μονομιάς το μαχαιράκι και το κουμπούρι. Φρατς και τον αρπάζει, ο πώς τον λένε, απ’ το χέρι. Έλα εδώ σε έπιασα. Εσύ είσαι ο Αχιλλέας που ψάχνουν να βρουν ένα χρόνο. Και πού μπάρμπα το κατάλαβες που είμαι ο Αχιλλέας; Εμ για να το λες, εσύ είσαι.

Ύστερα τον πήρανε και τον μπαρκάρανε απ’ το Αχίλλι. Γι’ αυτό το ‘πανε έτσι το μέρος. Κι από κει φύγανε για τον πόλεμο.

Αυτά μου είπε η μάνα μου που τα ‘ξερε καλά, αυτά σου λέω κι εγώ από λόγου μου.

       

Ο Αχιλλέας στη Σκύρο

Ο Αχιλλέας στη Σκύρο

πηγή:"Σκύρος Γεωγραφία- Μυθολογία- Ιστορία-                     Αρχαιότητες- Περίπλους- Λαϊκή Τέχνη"

Ο Αχιλλέας στη Σκύρο -
00:0000:00

Ο Γέρο Μανώλης, ο τσοπάνης, διηγείται το μύθο του Αχιλλέα. Πατήστε στο παρακάτω πλαίσιο να τον ακούσετε να μιλάει στη σκυριανή διάλεκτο!

bottom of page